Μπορούν άραγε οι ασφαλισμένοι όσο είναι ενεργοί στην αγορά εργασίας να φροντίσουν ώστε να αυξήσουν το ύψος της σύνταξής τους;
Παρά τις αυξήσεις που έδωσαν τα δύο τελευταία χρόνια μια ανάσα στους συνταξιούχους, τα επίσημα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος ΗΛΙΟΣ οδηγούν στην ανησυχητική διαπίστωση ότι οι νέες κύριες συντάξεις δεν ξεπερνούν κατά μέσο όρο τα 816.95 ευρώ ενώ 750 ευρώ είναι ο μέσος όρος στον ιδιωτικό τομέα.
Οι βασικές αιτίες
Οι βασικές αιτίες των χαμηλών συντάξεων είναι οι εξής:
- ο νόμος Κατρούγκαλου “χαντακώνει» τους νέους συνταξιούχους λόγω των χαμηλών ποσοστών αναπλήρωσης και του τρόπου υπολογισμού που γίνεται με βάση το μισθό ολόκληρου του εργασιακού βίου. Καθώς θα ωριμάζει ο νόμος , οι συντάξεις σύμφωνα με τους ειδικούς θα μειώνονται και κυρίως μετά το 2028 θα κυμαίνονται από 400-500 έως 800 ευρώ το πολύ.
- οι συντάξεις των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα είναι συνάρτηση του μισθού ο οποίος αυξάνεται με δυσκολία γ) )οι περίοδοι ανεργίας ειδικά στη δεκαετία της κρίσης δε συμβάλλουν στην αύξηση της σύνταξης.
- Η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε 670.000 συνταξιούχους να καρπωθούν τις αυξήσεις, μέχρι να μηδενίσουν τη διαφορά , στόχος που θα χρειαστεί σε πολλές περιπτώσεις πέντε χρόνια για να επιτευχθεί.
- Η εισφορά αλληλεγγύης «ψαλιδίζει» τις συντάξεις άνω των 1400 ευρώ. μείωση 3%-14%).
- Επιπλέον οι αυξήσεις των συντάξεων υπολείπονται του πληθωρισμού με αποτέλεσμα να εξανεμίζονται λόγω της ακρίβειας και να δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τη διαβίωση των νοικοκυριών των συνταξιούχων.
Μπορούν άραγε οι ασφαλισμένοι όσο είναι ενεργοί στην αγορά εργασίας να φροντίσουν ώστε να αυξήσουν το ύψος της σύνταξής τους;
Ο υφυπουργός κοινωνικής ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου έχει πολλές φορές τονίσει ότι το εισόδημα των μελλοντικών συνταξιούχων θα ενισχυθεί καθώς οι επικουρικές που θα απονέμονται από το νέο επικουρικό κεφαλαιοποιητικό ταμείο θα είναι υψηλότερες. Αυτό όμως θα φανεί σε βάθος χρόνου.
Με τα σημερινά δεδομένα, τα «κλειδιά» για την αύξηση του ποσού της σύνταξης των μισθωτών , σύμφωνα με τον πρώην υπουργό εργασίας και σύμβουλο ασφάλισης Γιώργο Κουτρουμάνη είναι τα εξής:
- Σήμερα ένας στους τρεις μισθωτούς αποχωρούν με πρόωρη και μειωμένη σύνταξη και υφίστανται το ψαλίδι έως 30%. Επομένως η πρώτη συμβουλή είναι να αποφύγουν την πρόωρη συνταξιοδότηση με μειωμένη σύνταξη για να κερδίζουν περίπου 130 ευρώ μηνιαίως.
- Να προσπαθήσουν να συμπληρώσουν 40 χρόνια ασφάλισης , ακόμα και εξαγοράζοντας πλασματικά χρόνια , προκειμένου να αξιοποιήσουν στο έπακρον το χρόνο ασφάλισης αλλά και να κερδίσουν κάτι περισσότερο από τη βελτίωση των ποσοστών αναπλήρωσης που προβλέπει ο νόμος Βρούτση, ιδίως από τα 36 έως τα 40 έτη ασφάλισης.
- Παρόλα αυτά αν ο μισθός κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου κυμαίνεται στα 1000 ευρώ , η σύνταξή δε θα ξεπεράσει τα 850 ευρώ με 40 χρόνια ασφάλισης. Επομένως είναι πολύ σημαντικό να επιτευχθεί ο στόχος της κυβέρνησης ο μέσος μισθός να φτάσει στα 1500 ευρώ έως το 2027.
- Μεγαλύτερες προσδοκίες για υψηλότερη σύνταξη μπορεί να έχουν οι μη μισθωτοί ( ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι) αν βεβαίως καταβάλλουν μεγαλύτερες μηνιαίες εισφορές . Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς χαμηλές εισφορές οδηγούν σε σημαντικά χαμηλές συντάξεις, κάτι που αναμένεται να διαπιστώσουν στο μέλλον χιλιάδες ασφαλισμένοι, που επιλέγουν για καταβολή εισφορών τη χαμηλή ασφαλιστική κατηγορία για πολλά χρόνια και μόνο όταν πλησιάζει η ηλικία συνταξιοδότησης ανεβαίνουν κλίμακα, χωρίς αυτό βέβαια να επηρεάζει ιδιαίτερα το ύψος της σύνταξης. Άλλωστε, με βάση αυτά που ισχύουν σήμερα, η σύνταξη που θα λάβει κάποιος μετά από 40 έτη ασφάλισης, έχοντας επιλέξει τα περισσότερα χρόνια ασφάλισής του την πρώτη, χαμηλή ασφαλιστική κατηγορία, δεν θα ξεπερνά τα 830 ευρώ.
- Η τρίτη κατηγορία (345.1 ευρώ) και η τέταρτη ασφαλιστική κατηγορία (414.8 ευρώ) είναι καλές επιλογές , όπως επισημαίνει ο κ. Κουτρουμάνης αν θέλει ο ελεύθερος επαγγελματίας να λάβει ένα ποσό σύνταξης που να του εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση. Βέβαια η επιλογή των υψηλότερων κατηγοριών όπως αναφέραμε δεν έχει νόημα να γίνει τα τελευταία χρόνια. Μόνο αν διανυθεί στις υψηλότερες κατηγορίες ασφαλιστικός χρόνος τουλάχιστον 15 ετών , θα αναμένονται θετικά αποτελέσματα.
Ετσι για παράδειγμα κάποιος που επιλέγει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, θα λάβει σύνταξη 1.050 ευρώ εφόσον διατηρήσει την ίδια κατηγορία για το σύνολο του ασφαλιστικού του βίου.
Βεβαίως ακόμα καλύτερα να επιλέξει κάποιος την ανώτερη, δηλαδή την 6η ασφαλιστική κατηγορία ( 642,09 ευρώ )η οποία θα του εξασφαλίσει μετά από σαράντα έτη ασφάλισης σύνταξη κοντά στα 1.790 ευρώ.
