Οι αμερικανικές εκλογές διχάζουν την διεθνή κοινότητα, σχεδόν όσο και τις Ηνωμένες Πολιτείες: Ήταν ο Τζο Μπάιντεν ο τελευταίος πρόεδρος που έμεινε προσκολλημένος στην Ευρώπη και τι θα μπορούσε να αλλάξει στις εμπόλεμες ζώνες της Γάζας και της Ουκρανίας.
Τα φιλόδοξα σχέδια του Ντόναλν Τραμπ σε περίπτωση επανεκλογής του περιλαμβάνουν από την άγρια καταστολή και τις μαζικές απελάσεις μεταναστατών χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, μέχρι φοροαπαλλαγές για τα φιλοδωρήματα και την ακίνητη περιουσία, αύξηση των γεωτρήσεων πετρελαίου σε ομοσπονδιακά εδάφη, ακόμη και κατάργηση του υπουργείου Παιδείας.
Μια ενωμένη ρεπουμπλικανική κυβέρνηση – το πολυπόθητο τρίο Γερουσίας, Βουλής και Λευκού Οίκου – θα καθιστούσε ευκολότερη την επίτευξη αυτών των στόχων, θα «εξουδετέρωνε» τους Δημοκρατικούς και θα έδινε στον πρώην πρόεδρο «ελευθέρας» για να τοποθετήσει ακόμη περισσότερους συντηρητικούς ομοσπονδιακούς δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο του έχει ήδη χορηγήσει ευρεία ασυλία από διώξεις.
Το αποτέλεσμα αυτό παραμένει εν πολλοίς αβέβαιο, αλλά είναι μια πραγματική πιθανότητα, προειδοποιεί ο Carl Hulse στους New York Times, δεδομένης της μάχης στήθος με στήθος για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και την προεδρία – και κυρίως του πλεονεκτήματος των Ρεπουμπλικάνων στη μάχη για τη Γερουσία. «Θα άνοιγε την πόρτα στην προσπάθεια των Ρεπουμπλικάνων να προωθήσουν ελεύθερα μια σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών, που έχουν “παγώσει” τα δύο χρόνια διαιρεμένης κυβέρνησης που έχουν κρατήσει το Κογκρέσο επικεντρωμένο στα βασικά: να κρατήσει ανοιχτές τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες και να παρέχει βοήθεια στην Ουκρανία».
Το κατά πόσον ο Τραμπ θα προσπαθήσει να εφαρμόσει τμήματα του αμφιλεγόμενου σχεδίου 2025 εξακολουθεί να αποτελεί θέμα συζήτησης. Αλλά υπάρχει κι ένα εξίσου ριζοσπαστικό σχέδιο μεταρρύθμισης της αμερικανικής κυβέρνησης, στο οποίο ετερόκλητες προσωπικότητες όπως ο Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ και ο Έλον Μασκ θα έχουν το ελεύθερο να «ξεσαλώσουν» στο σύστημα υγείας και την εργατική νομοθεσία.
Οι Αμερικανοί καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον τους σε λιγότερο από μία εβδομάδα. Τις συνέπειες μιας νέας προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, ωστόσο, θα χρειαστεί να διαχειριστεί ολόκληρη η διεθνής κοινότητα. Πρόκειται για μια απόφαση που θα φέρει αλυσιδωτές αντιδράσεις από τους πολέμους στη Γάζα και την Ουκρανία μέχρι την κλιματική αλλαγή και το παγκόσμιο εμπόριο.
Σε σημερινό δημόσιευμα οι ανταποκριτές των New York Times εκφράζουν τις εκτιμήσεις τους για το τι είδους υπερδύναμη θα μπορούσε να γίνει η νέα Αμερική του Τραμπ.
Τι μπορεί να αλλάξει για τη Γάζα
Οι Ισραηλινοί, αν μπορούσαν, θα ψήφιζαν με μεγάλη διαφορά τον Τραμπ – οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν καθαρά. Αλλά όποιος κι αν κερδίσει, ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος θα είναι μάλλον περιορισμένος, σημειώνει ο Patrick Kingsley.
Μπορεί η ισραηλινή κοινωνία, και πολύ περισσότερο η κυβέρνηση, να είναι περισσότερο αντίθετη στη λύση των δύο κρατών από ό,τι εδώ και δεκαετίες, ωστόσο κανένας Αμερικανός πρόεδρος δεν είναι πιθανό να αλλάξει αυτή τη γραμμή, εξηγεί. Η Καμάλα Χάρις θα μπορούσε πιθανά να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στο Ισραήλ για κατάπαυση του πυρός και επανέναρξη των συνομιλιών με τους Παλαιστίνιους. Αλλά θα ήταν απίθανο να διακόψει, ας πούμε, τη στρατιωτική υποστήριξη προς το Ισραήλ.
Ο Τραμπ, από την άλλη, θα «ενοχλούνταν» ίσως λιγότερο από την εγκατάσταση Εβραίων εποίκων στη Γάζα, ενώ μιλάει πολύ πιο επιθετικά για το Ιράν από ό,τι η Χάρις, κάτι που ευχαριστεί πολλούς Ισραηλινούς. Αλλά δεν ξέρεις ακριβώς «με ποιο πλευρό θα ξυπνήσει». Έχεις την αίσθηση ότι είναι πιο ριψοκίνδυνος απ’ ό,τι ακούγεται, ενώ πρόσφατα φάνηκε να αποκλείει την προσπάθεια ανατροπής του ιρανικού καθεστώτος.
Λαμβάνοντας υπόψη τον παράγοντα της σταθερότητας, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου θα μπορούσε μάλλον να αισθάνεται πιο ήσυχος με την επιλογή της Χάρις.
Ποιος θα κλείσει την καλύτερη συμφωνία για την Ουκρανία
Η συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση, αντίθετα, φαίνεται πως έχει τεράστια σημασία για τη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει επανειλημμένα πως ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι αυτός που φταίει για τη ρωσική εισβολή. Οι Ουκρανοί ανησυχούν πως μια προεδρία Τραμπ θα μπορούσε να φέρει μια γρήγορη και «βρώμικη» ειρηνευτική συμφωνία ευνοϊκή για τη Μόσχα. Ελπίζουν ότι η Καμάλα Χάρις θα συνεχίσει να τους υποστηρίζει στο πεδίο της μάχης.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, πάντως, βλέπει πολύ λιγότερες διαφορές μεταξύ του Τραμπ και της Χάρις για την Ουκρανία απ’ ό,τι νομίζουμε – εξηγεί ο Anton Troianovski. Πιστεύει ότι τόσο ο Τραμπ όσο και ο Χάρις θα είναι λιγότερο αφοσιωμένοι στην Ουκρανία από ό,τι ο Μπάιντεν.
Ο Πούτιν θέλει μια συμφωνία που θα μπορέσει να ονομάσει «νίκη». Πιστεύει ότι η Ουκρανία είναι μαριονέτα των Ηνωμένων Πολιτειών και έτσι εκτιμά πως θα μπορέσει να την «κλείσει» μόνο μέσω διαπραγμάτευσης με τον νέο πρόεδρο. Έχει υποστηρίξει δημοσίως της Χάρις. Αυτό μπορεί να φαίνεται ανειλικρινές ή αντιφατικό, αλλά ο Πούτιν μάλλον εκτιμά πως είναι καλύτερη για «business».
Υπάρχει ωστόσο ένας τρόπος με τον οποίο μια νίκη του Τραμπ θα ενίσχυε αναμφισβήτητα τον Πούτιν: Θα σήμαινε μια Αμερική που θα εμπλέκεται πολύ λιγότερο στα της Ευρώπης, την οποία ο Ρώσος πρόεδρος θεωρεί δικαιωματικά σφαίρα επιρροής του.
Το δίλημμα της Κίνας
Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα της 5ης Νοεμβρίου, ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ αναμένεται να είναι επιθετικός απέναντι στην Κίνα. Αλλά οι άνθρωποι με τους οποίους συνομιλεί στο Πεκίνο ο Keith Bradsher είναι διχασμένοι σχετικά με το ποιος υποψήφιος θα είναι καλύτερος.
Το «παιχνίδι» θα κριθεί σε δύο κεντρικά ζητήματα: τους δασμούς και την Ταϊβάν.
Οι Κινέζοι αξιωματούχοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο Τραμπ έχει ζητήσει οριζόντιους δασμούς στις κινεζικές εξαγωγές, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρή απειλή για την οικονομία του Πεκίνου. Πρόκειται για μια χώρα που εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό από την ξένη ζήτηση, ιδίως από την Αμερική, για να κρατήσει τα εργοστάσιά της σε λειτουργία. Η μεταποίηση δημιουργεί πολύ πλούτο και αντισταθμίζει την σοβαρή κατάρρευση της αγοράς ακινήτων.
Την ίδια ώρα, το Πεκίνο αισθάνεται όλο και περισσότερο εγκλωβισμένο από τις προσπάθειες των ΗΠΑ, ιδίως της κυβέρνησης Μπάιντεν, να ενισχύσει τις συμμαχίες με πολλούς από τους γείτονες του: Την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, τις Φιλιππίνες, την Ινδία και κυρίως την Ταϊβάν. Η Χάρις πιθανόν να συνεχίσει αυτές τις προσπάθειες. Ο Τραμπ είναι πολύ λιγότερο αφοσιωμένος στην οικοδόμηση και διατήρηση διεθνών συμμαχιών.
Και παράλληλα έχει δείξει πολύ λιγότερο ενδιαφέρον για την υπεράσπιση της Ταϊβάν.
Ο εφιάλτης της Ευρώπης… δώρο για την ακροδεξιά
Για την Ευρώπη, αυτές οι αμερικανικές εκλογές μοιάζουν με το τέλος μιας εποχής, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα – σχολιάζει ο Steven Erlanger.
«Ανάλογα με το με ποιον μιλάτε στην Ευρώπη, η νίκη του Τραμπ είναι είτε εφιάλτης είτε δώρο». Η όλο και πιο ισχυρή ομάδα των εθνικιστών της Ευρώπης – από την Ουγγαρία, στην Ιταλία, τη Γερμανία και αλλού – θεωρεί τον Τραμπ ως τον αναμφισβήτητο ηγέτη του κινήματος. Αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, θα νομιμοποιήσει ακόμη περισσότερο τη σκληρή τους γραμμή για το μεταναστευτικό και την εθνική ταυτότητα.
Την ίδια ώρα, οι περισσότεροι δυτικοευρωπαίοι ηγέτες είναι βαθιά ανήσυχοι. Τα σχέδια Τραμπ για επιβολή δασμών 20% σε ό,τι πωλείται στην Αμερική – συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών εξαγωγών – θα μπορούσε να σημάνει καταστροφή για την ευρωπαϊκή οικονομία. Και, φυσικά, ο Τραμπ έχει επανειλημμένα μιλήσει για έξοδο από το ΝΑΤΟ.
Ακόμη και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν εγκαταλείψουν επίσημα το ΝΑΤΟ, άλλωστε, ο Τραμπ θα μπορούσε να υπονομεύσει θανάσιμα την αξιοπιστία της συμμαχίας, αν πει: «Δεν πρόκειται να πάω να πολεμήσω για κάποια μικρή ευρωπαϊκή χώρα».
Εάν η Χάρις κερδίσει, υπάρχει η αίσθηση ότι και αυτή θα είναι απασχολημένη στα εσωτερικά της, ανησυχώντας περισσότερο για την Κίνα και περιμένοντας από τους Ευρωπαίους να κάνουν περισσότερα για τον εαυτό τους.
Ίσως τελικά ο Μπάιντεν ήταν ο τελευταίος πρόεδρος των ΗΠΑ που παρέμεινε ακόμη και προσωπικά προσκολλημένος σε μια συμμαχία που σφυρηλατήθηκε στον Ψυχρό Πόλεμο.