Η Μεσσηνία είναι σήμερα ο τόπος όπου κορυφαία αρχιτεκτονικά γραφεία της Ελλάδας και του εξωτερικού δημιουργούν κατοικίες που αποτελούν πρότυπα ενός τρόπου ζωής πλάι στη θάλασσα. Οπως λέει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Καραμπατάκης του K-studio, “σήμερα η Costa Navarino αποτελείται από διακριτές περιοχές ανάπτυξης με υπερπολυτελή ξενοδοχεία, αθλητικές εγκαταστάσεις, τέσσερα γήπεδα γκολφ καθώς και ολοκληρωμένες και ποιοτικές οικιστικές προτάσεις – τις Costa Navarino Residences – συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη της περιοχής. Γενικά υπάρχει μια ανάπτυξη και αναγνώριση της φυσικής ομορφιάς και της κληρονομιάς που διαθέτει η Μεσσηνία.
Τα σπίτια έχουν ένα κόνσεπτ ενσωμάτωσης στο τοπικό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον πολύ πλούσιο, βαθύ, πράσινο αλλά και παραγωγικό. Είναι ένα πολύ ζωντανό φυσικό τοπίο, φορτισμένο με πλούσιο παρελθόν και να μην ξεχνάμε ότι από εκεί ξεκίνησε η μοντέρνα ιστορία της Ελλάδας. Για αυτό η Μεσσηνία εξελίσσεται σε έναν από τους ισχυρότερους επενδυτικούς ‘μαγνήτες’ της χώρας. Τα design σπίτια είναι φυσικό επακόλουθο του φαινομένου της ανάπτυξης της περιοχής”.
Sea Dunes Villa – Navarino Dunes, Costa Navarino K-studio
Σύμφωνα με την αφήγηση του Κ-Studio “κατά τον σχεδιασμό της βίλας αυτής εμπνευστήκαμε από 2 πόλους: τον σαφώς διακεκριμένο εξωτερικό σκελετό της κλασικής ελληνικής αρχιτεκτονικής, όπως παρατηρείται σε ιερούς ναούς της περιοχής, όπου ο κλειστός πυρήνας περιβάλλεται από μια εξωτερική δομή – “στοά” που επιτρέπει στο κτίριο να απολαμβάνει μια ομαλή μετάβαση από τους εσωτερικούς-εξωτερικούς χώρους, μέσω μιας περιμετρικής πρόσοψης που με βάθος η οποία κάνει λιγότερο αισθητή στο μάτι τη γραμμή του περιγράμματος του κτιρίου. Ο κλασσικός ναός είναι επίσης γνωστός για την καθαρότητα της γεωμετρίας, τη ρυθμική επανάληψη στοιχείων κομψών αναλογιών και την απόλυτη συμμετρία.
Από την άλλη, η σύνθετη ανάπτυξη της λαϊκής αρχιτεκτονικής στη Μεσσηνία χαρακτηρίζεται από οργανικά πολύπλοκες συστοιχίες ακανόνιστων πέτρινων όγκων, μεταξύ των οποίων ξεπροβάλλουν πλατείες, αυλές και καλντερίμια. Όταν αυτή η ανάπτυξη φτάσει στην κλίμακα ενός χωριού, η ζωή ρέει αυθόρμητα μέσα από αυτούς τους ενδιάμεσους χώρους. Η σύνθεση αυτών των δύο κόσμων γεννά ένα σύστημα ξεκάθαρα καθορισμένων ορθογώνιων ενοτήτων που όταν τοποθετούνται το ένα εναντίον του άλλου δημιουργούν πολυσύνθετες σχέσεις με τη μορφή περιβαλλόντων χώρων (negative spaces), αυλών και περασμάτων.
Χρησιμοποιώντας τοπικά υλικά οι «ενότητες» (modules) του κτιρίου είναι πλαισιωμένες με πέτρινους τοίχους, με ένα μωσαϊκό της τοπικής πέτρας το οποίο προσδίδει τα χρώματά του στα κτίρια, επιτρέποντάς τους να συνδυάζονται αβίαστα στο περιβάλλον τους. Πάνω από αυτούς τους τοίχους ακουμπούν οι πλάκες από λευκό σκυρόδεμα, ένα νεύμα στη μοντερνιστική αρχιτεκτονική. Τα ξύλινα χωρίσματα παρέχουν ευελιξία, ιδιωτικότητα και προστασία από τον ήλιο που δύει αρκετά χαμηλά, δημιουργώντας ένα παιχνίδι με τις σκιές και με αυτό τον τρόπο τονίζοντας την αίσθηση του βάθους.
Το σύστημα ανά ενότητα (modular system) του κτιρίου μας επιτρέπει να επεκτείνουμε τις ενότητες αυτές και στον κατακόρυφο άξονα, προσθέτοντας ένα δεύτερο επίπεδο στην ανάπτυξη της βίλας. Ο άξονας εισόδου διαχωρίζει τους ιδιωτικούς από τους κοινωνικούς χώρους. Συνδέοντας τις ενότητες, ξεπροβάλουν οι αυλές δημιουργώντας οπτικές συνδέσεις ξεκούραστες στο μάτι, φέρνοντας το εξωτερικό χώρο και στοιχεία όπως το φως και ο αέρας στο εσωτερικό του σπιτιού”.
Villa Ypsilon, Lassa architects
Αυτή η θερινή κατοικία, που βρίσκεται σε έναν ελαιώνα στη νότια Πελοπόννησο, χαρακτηρίζεται από μια πράσινη στέγη σε σχήμα Ypsilon, η οποία λειτουργεί ως προσβάσιμη προέκταση του εδάφους, ενώ ταυτόχρονα πλαισιώνει τις σημαντικότερες απόψεις από μέσα προς τα έξω. Το έργο σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Theo Sarantoglou Lalis με έδρα το Λονδίνο και τις Βρυξέλλες και Dora Sweijd από το αρχιτεκτονικό γραφείο LASSA architects (lassa-architects.com).
Τα ‘διχαλωτά’ μονοπάτια της οροφής ορίζουν τρεις αυλές που σχηματίζουν ξεχωριστά ημισφαίρια με συγκεκριμένη κατάληψη ανάλογα με την πορεία του ήλιου. Το σπίτι βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου που παρέχει θέα προς τον κόλπο της Σχίζας και της Sapientza, καθώς και θέα προς τα βουνά προς τα ανατολικά. “Το ύψος του σπιτιού περιορίζεται στην κορυφή των ελαιόδεντρων για να καταστεί δυνατή η ενσωμάτωσή του στο περιβάλλον τοπίο”, λέει ο Theo Sarantoglou Lalis.
Η απομακρυσμένη τοποθεσία του έργου σε συνδυασμό με τον περιορισμένο προϋπολογισμό και τη μη τυποποιημένη γεωμετρία προκάλεσαν μια κατασκευαστική στρατηγική που απαιτούσε μεγάλη ποσότητα προκατασκευής εκτός εργοταξίου και αυτοσυναρμολόγησης, η οποία επέτρεψε τη μείωση του χρόνου κατασκευής σε 7 μήνες χωρίς να υποβαθμιστεί τίποτα από πλευράς ποιότητας ή υπέρβασης του προϋπολογισμού. “Αποφασίσαμε να αγοράσουμε μια μηχανή CNC που επέτρεψε την εκτεταμένη κατασκευή πρωτοτύπων και την παραγωγή μη τυποποιημένων στοιχείων. Αυτό περιελάμβανε τον ξυλότυπο του κελύφους από σκυρόδεμα, τον χαμένο ξυλότυπο/ακουστική οροφή του καθιστικού, προσαρμοσμένα πλαίσια παραθύρων, εσωτερικά έπιπλα και συστήματα διαχωριστικών, καθώς και ξυλότυπους τοπίου και πισίνας”.
Φωτογραφίες: Naaro(naaro.com)
Cosmos, Architectures David Tajchman
Το Cosmos είναι ένα αρχιτεκτονικό μανιφέστο που βρίσκεται σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Νότιας Πελοποννήσου, προσφέροντας πανοραμική θέα στο Αιγαίο Πέλαγος. Η εμπειρία της ζωής του Γάλλου αρχιτέκτονα (που πραγματοποίησε τον σχεδιασμό σε συνεργασία με τον Luc Izri) σε μια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της ύπαρξης εξωτερικών χώρων που γειτνιάζουν με το σπίτι. Φιλοδοξία του γραφείου είναι να παρέχει μικρά υψηλής ποιότητας αρχιτεκτονικά σχέδια, θεωρώντας δεδομένη την ευθύνη μας για τη μείωση του αποτυπώματός μας στη Φύση.
Ο τοπολογικός σχηματισμός είναι το αποτέλεσμα ενός συνδυασμού εδάφους και οροφής, που παραμορφώνεται διακριτικά προς τα πάνω και προς τα κάτω: μια γεωμορφολογική διαδικασία που παρουσιάζει άφθονους σταλακτίτες και σταλαγμίτες, δημιουργώντας μια ποικιλία χώρων διαβίωσης. Με έναν σφιχτό προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένου του κόστους γης και κατασκευής, η κατοικία δύο υπνοδωματίων περιορίζεται σε σαράντα εσωτερικά τετραγωνικά μέτρα, συγχωνεύοντας εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους διαβίωσης με το σχεδιασμό πλήρως ανοιγμένων γυάλινων παραθύρων, εσωτερικών χώρων χωρίς πόρτες και μεγάλων εξωτερικών σκιερών χώρων που παρέχονται από την προεξέχουσα οροφή.
Luxurious villa, MGXM architects
Η αγάπη τους για την ηλιόλουστη μεσσηνιακή γη οδήγησε τους αρχιτέκτονες να δώσουν έμφαση στους υπαίθριους χώρους και στη σχέση τους με το φυσικό τοπίο. Σε όλη την έκταση τοποθετήθηκαν φυτά μεγάλης βιοποικιλότητας με κυρίαρχο τον οπωρώνα και τον ελαιώνα αλλά και την πορτοκαλιά που κατέχει περίοπτη θέση εντός του patio. Βέβαια, ως πρόβλεψη της κλιματικής αλλαγής, τοποθετήθηκαν και κάποια φοινικοειδή που αντέχουν στους τυφώνες και τις καταιγίδες, που ήδη έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στη περιοχή. Αντίστοιχα στο κτίριο έχουν χρησιμοποιηθεί φυσικά υλικά της Πελοποννήσου, όπως μάρμαρο, πέτρα και ξύλο, ενώ στις τοιχοποιίες κυριαρχεί το απόλυτο λευκό που αντανακλά το φως και τονίζει τις αντιθέσεις των υλικών.
Τα μεγάλα ανοίγματα στο ισόγειο και τον όροφο διατηρούν την αίσθηση του ανοιχτού χώρου και σε όλο το εσωτερικό της κατοικίας. Επρεπε όμως η κατοικία, να λειτουργεί σαν ελβετικό ρολόι! Να προσφέρει ευχάριστη και άνετη διαμονή στους μόνιμους κάτοικους, αλλά να υποδέχεται και να φιλοξενεί με σεβασμό τα μέλη της οικογένειάς τους και τους φίλους τους που τους επισκέπτονται τακτικά. Έτσι, το κτίριο αποτελείται από δύο όγκους, την κύρια κατοικία και τον ξενώνα, οι οποίοι συνδέονται μέσω ενός ημιυπαίθριου χώρου (patio).
Το patio αποτελεί χώρο καθιστικού για τους καλοκαιρινούς μήνες. Στη συνέχεια αυτού του χώρου έχει τοποθετηθεί η μεγάλου μήκους πισίνα. Το κτίριο έχει χωροθετηθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε κατά την είσοδο σε αυτό να καδράρεται η (infinite pool) πισίνα, μία λωρίδα θάλασσας και η πυραμίδα του Ταϋγέτου στο βάθος.
Η αρμονική αυτή αλληλουχία τονίζεται και με την κατάλληλη χρήση των υλικών. Το ίδιο μάρμαρο έχει επενδύσει γραμμικά την “πλατεία” πριν την είσοδο και το patio, ενώ στη συνέχεια εισχωρεί στην πισίνα καταλήγοντας σε καταρράκτη στο τελείωμα της προς το μέρος της θάλασσας.
Φωτογράφιση: Παναγιώτης Βουμβάκης / instagram: @gonzalez_malama_architects
Rolling Greens Villa – Navarino Dunes, Costa Navarino Buerger Katsota architects
Στο μοναδικό τοπίο της γειτονιάς Rolling Greens, ο άρτιος σχεδιασμός σε συνάρτηση με τη φιλοσοφία κατασκευής επέτρεψαν τη δημιουργία μιας πρωτοτυπικής, πανταχόθεν ελεύθερης ισόγειας παραθεριστικής κατοικίας, που αγκαλιάζει τη θέα, προσαρμόζεται στην κλίμακα του τοπίου και εναρμονίζεται πλήρως στο περιβάλλον και την αισθητική της Costa Navarino. O σχεδιασμός της κατοικίας αποτελεί άσκηση στην οριζοντιότητα. Η κατοίκηση οργανώνεται ανάμεσα στην πλατφόρμα και το ενιαίο δώμα. Όντας φυτεμένο, συνιστά την ‘πέμπτη’ όψη της κατοικίας, συνδιαλέγεται και συμπληρώνει την περιβάλλουσα βλάστηση, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως κλιματικός μετατροπέας, συμβάλλοντας στη θερμική άνεση και προσφέροντας σκιασμένους χώρους για ολοήμερη υπαίθρια χρήση.
Επί της πλατφόρμας, η είσοδος στην κατοικία πραγματοποιείται αξονικά. Οι ιδιωτικοί χώροι της -τρία en-suite υπνοδωμάτια, κουζίνα και ξενώνας με ανεξάρτητη είσοδο- οργανώνονται γραμμικά. Το τριπλής όψης, υαλόφρακτο καθημερινό προσφέρει τη δυνατότητα να ανοίξει πλήρως, ενοποιώντας εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους διημέρευσης. Προβάλλοντας πέρα από το δώμα, η πλατφόρμα προσφέρει έναν άνετο χώρο ηλιοθεραπείας, οριοθετείται από την πισίνα, ενσωματώνει τη θέα του Γκόλφ και ευθυγραμμίζεται με τον ορίζοντα του Ιονίου.
Sea Dunes Villa, Navarino Dunes, Costa Navarino, ISV
Σε ένα παραθαλάσσιο οικόπεδο αναδύθηκε η πρώτη βίλα στην Costa Navarino. Η βίλα έχει δυτικό προσανατολισμό και σύμφωνα με την επιθυμία των ιδιοκτητών, σχεδιάστηκε ως μία ισόγεια εξοχική κατοικία, η οποία μπορεί να χωριστεί σε δύο σπίτια (το κύριο και τον ξενώνα) που μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα ή ως ένα ενιαίο μεγάλο σπίτι. Και τα δύο σπίτια διαθέτουν ενιαίο χώρο με καθιστικό και κουζίνα με τραπεζαρία. Περιλαμβάνουν επίσης ένα κύριο υπνοδωμάτιο και δύο υπνοδωμάτια το καθένα, όλα με ιδιωτικό μπάνιο. Ενώ το ισόγειο καταλαμβάνεται από τους κύριους χώρους, το υπόγειο χωρίζεται σε δύο περιοχές: την κύρια περιοχή με το γυμναστήριο και τα δύο δωμάτια προσωπικού και τη βοηθητική περιοχή με τους αποθηκευτικούς και μηχανολογικούς χώρους.
Η κύρια πρόθεση ήταν να αξιοποιηθεί πλήρως η θέα στη θάλασσα, ενώ παράλληλα ενσωματώνονται οι εσωτερικοί με τους εξωτερικούς χώρους. Το φως, το επίκεντρο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, εισέρχεται στο σπίτι μέσω των μεγάλων συρόμενων γυάλινων επιφανειών, οι οποίες ενώνουν ταυτόχρονα το εσωτερικό με το εξωτερικό. Οι κύριοι χώροι βλέπουν προς την εκπληκτική θέα στη θάλασσα και τον ηλιόλουστο εξωτερικό χώρο. Οι μεγάλες πέργκολες επιτρέπουν τη φυσική επέκταση των δραστηριοτήτων από τους εσωτερικούς χώρους στους εξωτερικούς, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η μεγάλη πισίνα έχει σχεδιαστεί ως συνέχεια των διαμορφωμένων εξωτερικών χώρων, οδηγώντας το βλέμμα προς τη θάλασσα, ενώ φέρνει το υδάτινο στοιχείο πιο κοντά στο κτίριο και δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για χαλάρωση και απόλαυση του τοπίου.
Τοποθετήθηκαν κατακόρυφες περσίδες μπροστά από ορισμένα ανοίγματα, δημιουργώντας έτσι ένα πρόσθετο επίπεδο προστασίας από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία και βελτιώνοντας τη βιοκλιματική συμπεριφορά του κτιρίου. Επίσης, η χρήση στεγάστρων και πέργκολων στις όψεις του κτιρίου παρέχει την απαραίτητη σκίαση, ενώ προστατεύει από την ανάπτυξη υψηλών θερμοκρασιών. Τέλος, η πισίνα και η ρηχή διακοσμητική δεξαμενή νερού στο χώρο της εισόδου έχουν προφανή οφέλη στη βελτίωση του μικροκλίματος του κτιρίου, λόγω της συνεχούς εξάτμισης της υδάτινης επιφάνειας – ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Floating house, Potiropoulos+Partners
Mε αποχρώσεις “παραλλαγής” που το κάνουν να μοιάζει με το φυσικό περιβάλλον του, το εντυπωσιακό αυτό σπίτι στη Μεσσηνία μοιάζει με σκηνικό θεατρικής υπερπαραγωγής που ναι μεν επιπλέει στο νερό αλλά επιπλέον μπαίνει και σε διάλογο με τη φύση. Ενας διάλογος που παίρνει τη μορφή χρωμάτων, υλικών εναλλαγής αισθήσεων όπως αυτές που προκύπτουν από το συμπαγές που διαδέχεται στο ελαφρύ. Η περιγραφή του γραφείου προσθέτει: “Για τον σχεδιασμό του “πλωτού σπιτιού” προβλέφθηκε μια κεντρική “ζώνη”, όπως ένα ταξιδιωτικό σκάφος, που συγκεντρώνει όλες τις εσωτερικές και εξωτερικές δραστηριότητες.
Ακολουθώντας την εικόνα που ξεδιπλώνεται από το πανόραμα του τοπίου, η εσωτερική οργάνωση υπαγορεύει διαφορετικές προτεραιότητες απόψεων και χωρικών ρόλων. Η αρχιτεκτονική ιδέα διαπραγματεύεται τον διάλογο μεταξύ του κτιρίου και του τοπίου, κατατάσσοντας το εσωτερικό του και αντίστοιχα τον εξωτερικό του χώρο, σε εξωστρεφείς περιοχές που ανοίγονται προς τη θέα και σε εσωστρεφείς για ιδιωτικότητα. Η τελική δομή διαμορφώνεται από τη διαδραστική σχέση μεταξύ αυτών των επιμέρους συστάδων, οι οποίες διαπερνώνται από την τοπική χλωρίδα και το φυσικό φως”.
Wedge house, Πύλος, Urban Soul Project
Tο αρχιτεκτονικό γραφείο Urban Soul Project σχεδίασε μία εξοχική κατοικία λίγο έξω από τον οικισμό της Μεθώνης στην Πύλο. Ανατρέποντας την καθιερωμένη εικόνα των κατοικιών της περιοχής -ορθοκανονικών με τετράριχτη κεραμική στέγη-, η σύνθεση προκύπτει ως μία χειρονομία πλαστικής μεταχείρισης μίας επιφάνειας που λειτουργεί ως στέγη.
Πιο συγκεκριμένα, η κατοικία βρίσκεται σε μακρόστενο οικόπεδο με είσοδο από το δρόμο στη στενή πλευρά που εφάπτεται του δρόμου υπό γωνία, με αποτέλεσμα η κάτοψη του οικοπέδου να είναι τραπεζοειδής. Ο σχεδιασμός της κατοικίας ακολουθεί το περίγραμμα του οικοπέδου και έτσι διατηρεί σφηνοειδή γεωμετρία, τόσο σε κάτοψη όσο και σε τομή.