Τα αδήλωτα ακίνητα έχουν γίνει πόλος έλξης για επιτήδειους, οι οποίοι εκμεταλλεύονται κενά στην καταγραφή για να αποκτήσουν πολύτιμες ιδιοκτησίες, είτε από ιδιώτες είτε από το Δημόσιο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση κυκλώματος που προσπάθησε να καταγράψει στο όνομά του 45 ακίνητα σε τρία νησιά του Αργοσαρωνικού – το Αγκίστρι, την Ύδρα και τις Σπέτσες. Η συνολική έκταση των ακινήτων αυτών ξεπερνά τα 550.000 τετραγωνικά μέτρα. Για την απάτη, το κύκλωμα χρησιμοποίησε την επίκληση χρησικτησίας και παραποιημένες δηλώσεις Ε9, στις οποίες τα ακίνητα δηλώθηκαν ψευδώς ως ιδιοκτησία τους.
Αυτό όμως δεν είναι το μοναδικό περιστατικό. Στη Χαλκιδική, βρίσκεται υπό διερεύνηση υπόθεση κυκλώματος που έχει δηλώσει περισσότερα από 130 οικόπεδα. Παρόμοιες περιπτώσεις εξετάζονται σε νησιά των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων, αλλά και στη Λευκάδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι επιτήδειοι επικαλούνται χρησικτησία ή καταθέτουν δηλώσεις Ε9 με ψευδή στοιχεία για να εμφανιστούν ως νόμιμοι ιδιοκτήτες.
Οι περιοχές όπου παρατηρούνται συχνότερα αυτά τα φαινόμενα είναι κυρίως επαρχιακές, όπου πολλοί ιδιοκτήτες έχουν αμελήσει να δηλώσουν τα ακίνητά τους στο Κτηματολόγιο. Αυτό αφήνει κενά στη διαδικασία καταγραφής, τα οποία εκμεταλλεύονται τα κυκλώματα. Συχνά, μάλιστα, η πληροφορία για τα «ορφανά» ακίνητα διαδίδεται από στόμα σε στόμα στις τοπικές κοινωνίες, γεγονός που διευκολύνει τους σφετεριστές.
Τα αδήλωτα ακίνητα περιλαμβάνουν διάφορες κατηγορίες. Για παράδειγμα, υπάρχουν τα λεγόμενα «ορφανά» κομμάτια γης, γνωστά ως «φλοίδες». Πρόκειται για πολύ στενές λωρίδες γης που βρίσκονται ανάμεσα σε δύο ιδιοκτησίες και δεν έχουν δηλωθεί, συχνά επειδή τα όρια των διπλανών ακινήτων δεν ταυτίζονται απόλυτα. Επίσης, πολλά αδήλωτα δικαιώματα αφορούν το ύψος – γνωστό ως «αέρας» – πάνω από κτίρια, που πολλοί ιδιοκτήτες ξέχασαν να καταγράψουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει ο κίνδυνος να περάσουν στο Δημόσιο, αφήνοντας τους ιδιοκτήτες τους σε δυσμενή θέση.
Μέχρι την άνοιξη του 2025, αναμένεται να ολοκληρωθεί η πλήρης καταγραφή των «ορφανών» ακινήτων. Παράλληλα, θα αξιολογηθεί αν τα ακίνητα αυτά είναι αξιοποιήσιμα, όπως κτίρια ή οικόπεδα με δυνατότητα χρήσης. Στόχος είναι να αποφασιστεί η μελλοντική τους διαχείριση.
Για την αξιοποίηση των ακινήτων που θα περιέλθουν στο Δημόσιο, έχει προταθεί να δημοπρατηθούν. Τα έσοδα από τις δημοπρασίες αυτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη νέων ζευγαριών και της νεότερης γενιάς, προσφέροντας έτσι μια λύση στο δημογραφικό πρόβλημα. Παράλληλα, θα δώσει την ευκαιρία για αποκατάσταση της τάξης και αξιοποίηση αυτών των περιουσιών που μέχρι σήμερα παραμένουν ανεκμετάλλευτες.