Το περιστατικό συνέβη τον περασμένο Μάιο ή Ιούνιο στο ναυπηγείο Wuchang κοντά στη Wuhan – την πόλη από την οποία πιστεύεται ότι ξεκίνησε η πανδημία Covid-19 – και ήρθε στο φως, χάρη σε δορυφορικές εικόνες, παρά τις προσπάθειες των αρχών της χώρας να συγκαλύψουν το γεγονός.
Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι το σκάφος κλάσης Zhou – το πρώτο από ένα νέο είδος κινεζικών υποβρυχίων και χαρακτηριστικό για την πρύμνη του σε σχήμα Χ που βοηθάει στην ευελιξία – πιστεύεται ότι βρισκόταν δίπλα σε μια προβλήτα όταν βυθίστηκε.
Δεν είναι γνωστό αν υπήρξαν θύματα – ή αν το υποβρύχιο είχε πυρηνικά καύσιμα στο σκάφος εκείνη τη στιγμή, αν και οι ειδικοί το θεωρούν πιθανό – σύμφωνα με την Wall Street Journal, η οποία δημοσίευσε αρχικά την ιστορία. Το υποβρύχιο τελικά ανασύρθηκε, αλλά πιστεύεται ότι θα χρειαστούν πολλοί μήνες μέχρι να μπορέσει να καταστεί ξανά αξιόπλοο για να βγει στη θάλασσα.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι δεν έχουν ενδείξεις πως οι κινεζικές αρχές έχουν ελέγξει το νερό ή το κοντινό περιβάλλον για ραδιενέργεια. Δεν υπήρξε καμία αναγνώριση του περιστατικού από τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (PLA), την επίσημη ονομασία των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων.
Η εφημερίδα ανέφερε ότι η πρώτη ένδειξη πως κάτι ασυνήθιστο είχε συμβεί ήρθε το καλοκαίρι, όταν ο Thomas Shugart, ανώτερος συνεργάτης του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια και πρώην αξιωματικός υποβρυχίων των ΗΠΑ, σημείωσε την περίεργη δραστηριότητα των πλωτών γερανών -που είχε δει σε δορυφορικές εικόνες- στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Shugart υπέθεσε ότι μπορεί να υπήρξε ατύχημα στο οποίο εμπλέκεται ένα υποβρύχιο, αλλά δεν γνώριζε ότι ήταν πυρηνοκίνητο.
«Μπορείτε να φανταστείτε ένα αμερικανικό πυρηνικό υποβρύχιο να βυθίζεται στο Σαν Ντιέγκο και η κυβέρνηση να το αποσιωπά και να μην το λέει σε κανέναν;» δήλωσε ο Shugart.
Αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου άμυνας δήλωσε στο Reuters ότι το περιστατικό και το τείχος σιωπής που το καλύπτει εγείρουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα και τη λογοδοσία του κινεζικού στρατού.
«Εκτός από τα προφανή ερωτήματα σχετικά με τα πρότυπα εκπαίδευσης και την ποιότητα του εξοπλισμού, το περιστατικό εγείρει βαθύτερα ερωτήματα σχετικά με την εσωτερική λογοδοσία του PLA και την εποπτεία της αμυντικής βιομηχανίας της Κίνας – η οποία εδώ και καιρό μαστίζεται από τη διαφθορά», είπε. «Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το ναυτικό του PLA θα προσπαθούσε να το αποκρύψει».
Εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον δήλωσε ότι δεν έχει να δώσει πληροφορίες. «Δεν είμαστε εξοικειωμένοι με την κατάσταση που αναφέρατε και προς το παρόν δεν έχουμε καμία πληροφορία να παράσχουμε», δήλωσε ο αξιωματούχος στο Reuters.
Από το 2022, η Κίνα διέθετε έξι πυρηνοκίνητα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων, έξι πυρηνοκίνητα επιθετικά υποβρύχια και 48 επιθετικά υποβρύχια ντίζελ, σύμφωνα με έκθεση του Πενταγώνου για τον στρατό της Κίνας. Αυτή η δύναμη υποβρυχίων αναμένεται να αυξηθεί σε 65 μέχρι το 2025 και σε 80 μέχρι το 2035, ανέφερε το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας.
Η έκθεση του Πενταγώνου αναφέρει ότι ο στόχος της ανάπτυξης των νέων υποβρυχίων, μαζί με τα πλοία επιφανείας και τα μαχητικά αεροσκάφη, είναι να αντιμετωπιστούν οι κινήσεις των ΗΠΑ που σχεδιάζουν να συνδράμουν την Ταϊβάν σε μια δυνητική σύγκρουση με την Κίνα και να εδραιωθεί η «θαλάσσια υπεροχή» σε μια σειρά νησιών που εκτείνονται από το ιαπωνικό αρχιπέλαγος έως τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
«Η βύθιση ενός νέου πυρηνικού υποβρυχίου που κατασκευάστηκε σε ένα νέο ναυπηγείο θα επιβραδύνει τα σχέδια της Κίνας να αυξήσει τον στόλο των πυρηνικών υποβρυχίων της», δήλωσε στην εφημερίδα ο Μπρεντ Σάντλερ, ανώτερος ερευνητής στο thinktank του Heritage Foundation. «Αυτό είναι σημαντικό».