Επτά στα δέκα σπίτια στην Ευρώπη είναι απαλλαγμένα από τον καπνό, σύμφωνα με έρευνα σε δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας «ERJ Open Research». Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση, καθώς εντοπίστηκε ότι το κάπνισμα επιτρέπεται σε περισσότερα από τα μισά σπίτια.
Στην έρευνα συμμετείχαν περίπου 1.000 άτομα σε κάθε μία από τις δώδεκα χώρες, με τον συνολικό αριθμό των συμμετεχόντων να ανέρχεται σε 11.734 άτομα, ηλικίας 15 ετών και άνω. Η επιλογή των ατόμων έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντιπροσωπεύει τον πληθυσμό της κάθε χώρας. Οι συνεντεύξεις έγιναν δια ζώσης την περίοδο 2017-2018.
Ως σπίτι χωρίς καπνό ορίστηκε εκείνο στο οποίο δεν επιτρέπεται το κάπνισμα σε εσωτερικούς χώρους (τα μπαλκόνια και άλλοι εξωτερικοί χώροι εξαιρέθηκαν από τον ορισμό).
Διαπιστώθηκε ότι περίπου το 70% του συνόλου των ερωτηθέντων δεν επιτρέπει το κάπνισμα στο σπίτι τους. Ένα επιπλέον 18% δήλωσε ότι έχει κάποιους κανόνες, αλλά δεν απαγορεύει τελείως το κάπνισμα. Ενδιαφέρον είναι το εύρημα ότι περίπου το 13% των σπιτιών, όπου δεν ζουν καπνιστές, εξακολουθούν να επιτρέπουν στους επισκέπτες να καπνίζουν.
«Οι χώρες της βόρειας Ευρώπης έχουν περισσότερα σπίτια χωρίς κάπνισμα, ενώ η ανατολική Ευρώπη και οι λιγότερο εύπορες χώρες έχουν περισσότερα σπίτια που έχουν κάποιους κανόνες για το κάπνισμα, επιτρέποντας το κάπνισμα σε συγκεκριμένους χώρους ή σε ορισμένες περιπτώσεις», παρατηρεί η επικεφαλής της μελέτης, Ολένα Τίγκοβα, από το Καταλανικό Ινστιτούτο Ογκολογίας της Βαρκελώνης.
Την υψηλότερη βαθμολογία από τις δώδεκα χώρες σημειώνει η Αγγλία, όπου περισσότερα από οκτώ στα δέκα σπίτια είναι απαλλαγμένα από τον καπνό (84,5%). Ακολουθούν η Ιρλανδία (79,4%), η Λετονία (78,9%), η Ιταλία (75,8%) και η Γερμανία (75%). Στη μέση της λίστας βρίσκονται η Πορτογαλία (74%), η Πολωνία (69,6%) και η Γαλλία (65,1%). Αντίθετα, στην Ισπανία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία περισσότερα από τέσσερα στα δέκα σπίτια επιτρέπουν το κάπνισμα. Στην τελευταία θέση βρίσκεται η Ελλάδα, όπου το ποσοστό των σπιτιών όπου δεν επιτρέπεται το κάπνισμα είναι κάτω από τη μέση (44,4%).
Μεταξύ των ατόμων που καπνίζουν, το ποσοστό των σπιτιών χωρίς καπνό είναι κατά μέσο όρο 37,3% και κυμαίνεται από 25% στην Ισπανία ως 54,8% στη Λετονία. Από τα άτομα που δεν καπνίζουν, το 81,7% αναφέρει ότι έχει ένα σπίτι χωρίς καπνό, με το χαμηλότερο ποσοστό να είναι στην Ελλάδα (51,4%) και το υψηλότερο στην Αγγλία (92,9%). Στα νοικοκυριά, όπου ζουν μόνο μη καπνιστές, το ποσοστό των σπιτιών χωρίς καπνό είναι 87,3% και κυμαίνεται από 60,1% στην Ελλάδα έως 96,4% στην Πορτογαλία.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης άλλους παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν τους κανόνες για το κάπνισμα στο σπίτι. Εντόπισαν ότι οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο και όσοι ζουν με παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν σπίτια χωρίς καπνό.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι το ποσοστό των σπιτιών χωρίς καπνό στην Ευρώπη αυξάνεται κατά περίπου 1% κάθε χρόνο. Όμως, καθώς η πρόοδος είναι πολύ αργή, χρειάζεται περισσότερη δουλειά στην κατεύθυνση της προστασίας των παιδιών και των ενηλίκων από τις επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος στην υγεία, όπως η λήψη αυστηρότερων μέτρων για τον έλεγχο του καπνού. «Η επέκταση των νόμων για την απαγόρευση του καπνίσματος στους χώρους εργασίας, στους δημόσιους χώρους και σε ορισμένους ιδιωτικούς χώρους, όπως τα αυτοκίνητα, σε συνδυασμό με νέες στρατηγικές για τη μείωση του καπνίσματος στο σπίτι, θα βοηθήσει να είναι περισσότερα ευρωπαϊκά σπίτια ελεύθερα από καπνό συντομότερα», παρατηρεί η κ. Τίγκοβα.
Η ερευνητική ομάδα αναγνωρίζει ορισμένους περιορισμούς στη μελέτη, όπως ότι χρησιμοποιήθηκαν αυτοαναφερόμενα δεδομένα από τις προσωπικές συνεντεύξεις, οπότε το ποσοστό των σπιτιών χωρίς καπνό μπορεί να έχει υπερεκτιμηθεί, λόγω προκαταλήψεων στις απαντήσεις προερχόμενων από κοινωνικούς παράγοντες. Επίσης, η μελέτη επικεντρώθηκε αποκλειστικά στο κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων και οι ερευνητές επισημαίνουν ότι μελλοντική έρευνα θα πρέπει να διερευνήσει και τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού ή νικοτίνης στα σπίτια.
Σημειώνεται ότι από την Ελλάδα στην έρευνα συμμετείχε η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία με την ερευνητική ομάδα του καθηγητή, Παναγιώτη Μπεχράκη.