Ξεκίνησαν οι συζητήσεις για την Κοινωνική Αιρεσιμότητα Πότε αναμένεται η ΚΥΑ Έως και αποκλεισμός από κάθε ενίσχυση προβλέπεται σε περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων
Επιπλέον δεσμεύσεις θα πρέπει να τηρούν από το έτος ενίσχυσης 2025 οι Έλληνες παραγωγοί, προκειμένου να λαμβάνουν τη Βασική τους Ενίσχυση. Η εφαρμογή της Κοινωνικής Αιρεσιμότητας αποτελεί υποχρέωση και της χώρας μας από το έτος 2025, σύμφωνα με όσα συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της ΚΑΠ 2024-2027. «Οι ενισχύσεις της ΚΑΠ συνδέονται με την τήρηση ορισμένων εργασιακών προτύπων της ΕΕ και παρέχονται κίνητρα στους δικαιούχους για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις», επισημαίνεται από την Κομισιόν.
Αν και κάποια κράτη-μέλη επέλεξαν να εφαρμόσουν την Κοινωνική Αιρεσιμότητα από το πρώτος έτος εφαρμογής του Στρατηγικού τους Σχεδίου, η Ελλάδα προτίμησε να εξαντλήσει το χρονικό περιθώριο που δόθηκε από την ίδια την ΚΑΠ για να τη θέσει σε εφαρμογή αργότερα.
Κρίσιμος ο ρόλος του υπουργείου Εργασίας
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», οι πρώτες συναντήσεις των διαχειριστικών αρχών του ΥΠΑΑΤ με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ξεκίνησαν. Ωστόσο, φαίνεται πως υπάρχει ακόμα δρόμος έως ότου ενημερωθούν οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί για τις νέες υποχρεώσεις που έχουν μπροστά τους. Κι αυτό, γιατί είναι κρίσιμο να καθοριστεί πρώτα το θεσμικό πλαίσιο, και οι δύο πλευρές –υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και υπουργείο Εργασίας– να συνυπογράψουν την ΚΥΑ, η οποία θα περιλαμβάνει αφενός λεπτομερή ρύθμιση της εφαρμογής του συστήματος της Κοινωνικής Αιρεσιμότητας, αφετέρου τις σχετικές διοικητικές κυρώσεις. Κρίσιμος, λοιπόν, είναι ο ρόλος του υπουργείου Εργασίας, που καλείται να ενεργοποιήσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του και να ενημερώνει στη συνέχεια τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε περίπτωση παραβάσεων.
Στην παρούσα φάση, πάντως, δεν φαίνεται οι αρμόδιες υπηρεσίες να βιάζονται. Εξάλλου, πληροφορίες θέλουν το πλαίσιο για την Κοινωνική Αιρεσιμότητα να μην είναι έτοιμο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, αλλά στις αρχές του 2025. Κάτι βέβαια που έρχεται σε αντίθεση με το ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο, στο οποίο αναφέρεται πως «οι ενεργοί γεωργοί συμμορφώνονται το αργότερο έως 1/1/2025».
Κοινωνική Αιρεσιμότητα
Σύμφωνα με το ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ 2024-2027, «περαιτέρω, για τη χορήγηση της βασικής εισοδηματικής ενίσχυσης, απαιτείται και η συμμόρφωση με την Κοινωνική Αιρεσιμότητα». Ενεργός γεωργός που δεν θα συμμορφώνεται με τις δεσμεύσεις της Κοινωνικής Αιρεσιμότητας, θα υπόκειται σε διοικητική κύρωση. Η Κοινωνική Αιρεσιμότητα επιβάλλει δεσμεύσεις στους τομείς της απασχόλησης, της υγείας και της ασφάλειας της εργασίας. Οι έλεγχοι –όπως έχουν οριστεί με βάση υπουργική απόφαση του 2023– θα περιλαμβάνουν:
- Ελέγχους για την παιδική εργασία.
- Διαφανή διαδικασία απασχόλησης των εργατών γης και έλεγχο των συνθηκών δουλειάς και διαβίωσής τους.
- Ανοιχτές δομές προσφύγων και εύρεση εργασίας στον αγροτικό τομέα.
- Δίκαιη ασφάλιση.
- Αποζημίωση σε περίπτωση ατυχήματος.
- Παρακολούθηση μέσω του συστήματος προώθησης εργατών γης, εμπλουτισμός του και με άλλες διαλειτουργικότητες ώστε να υπάρχει παρακολούθηση των ανθρώπινων ροών στην Ελλάδα.
Σύστημα κυρώσεων
Οι δικαιούχοι θα ενημερώνονται για την απαίτηση τήρησης του συστήματος της Αιρεσιμότητας και τις διοικητικές κυρώσεις μη τήρησής τους κατά την υποβολή της ΕΑΕ κάθε έτους. Σημειώνεται πως θα υπάρχει μια διαβάθμιση των κυρώσεων ανάλογα με το μέγεθος της παράβασης, έως και αποκλεισμός από κάθε ενίσχυση της ΕΕ σε περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων.
Όπως προβλέπει ο ευρωπαϊκός κανονισμός, ο μηχανισμός Κοινωνικής Αιρεσιμότητας πρέπει να βασίζεται στις διαδικασίες επιβολής που εφαρμόζουν οι αρμόδιες αρχές ή φορείς επιβολής που είναι αρμόδιοι για τους ελέγχους σχετικά με τις συνθήκες εργασίας και απασχόλησης και τα ισχύοντα πρότυπα εργασίας.
Αυτές οι διαδικασίες επιβολής μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές αναλόγως του εθνικού συστήματος. «Τα αποτελέσματα των ελέγχων και της διαδικασίας επιβολής θα πρέπει να κοινοποιούνται στους οργανισμούς πληρωμών μαζί με διαβαθμισμένη αξιολόγηση της σοβαρότητας της παράβασης της σχετικής νομοθεσίας», υπογραμμίζεται στο κανονιστικό πλαίσιο.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως δίνεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη, άρα και στην Ελλάδα, να μην επιβάλλεται κύρωση σε δικαιούχο ανά ημερολογιακό έτος, όταν το ύψος της κύρωσης είναι ίσο ή μικρότερο των 100 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, ο δικαιούχος αυτός θα πρέπει να ενημερώνεται σχετικά με τη διαπίστωση της μη συμμόρφωσης και με την υποχρέωση λήψης διορθωτικών μέτρων για το μέλλον.
