Αν πάτε οποιαδήποτε χώρα όπου δεν μιλάτε τη γλώσσα, προφανώς θα έχετε κάποιο πρόβλημα στην επικοινωνία. Μπορεί να έχετε μια μικρή βοήθεια, με γλώσσες που μοιράζονται κοινές ρίζες και παρόμοιες λέξεις, αλλά χωρίς βασικές γνώσεις είναι μάλλον καιρός να αρχίσετε να δείχνετε, να γρυλίζετε και να ζητάτε συγγνώμη στη δική σας γλώσσα όσο καλύτερα μπορείτε να συνεννοηθείτε.
Υπάρχει, όμως, μια λέξη που φαίνεται να έχει «καθολική» σημασία σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Πείτε την και πιθανότατα θα γίνετε κατανοητοί παρά τα γλωσσικά εμπόδια, γεγονός που παρακινεί τους γλωσσολόγους να ερευνήσουν περαιτέρω. Οι ήχοι των λέξεων, όποια γλώσσα και αν μιλάτε, θεωρείται γενικά ότι δεν συνδέονται με το νόημα που μεταφέρει η λέξη.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το IFL Science, η λέξη «σκύλος», για παράδειγμα, που χρησιμοποιήθηκε σε μια μελέτη, είναι «Hund» στα Γερμανικά, «chien» στα Γαλλικά και «inu» στα Ιαπωνικά. Ωστόσο, μια λέξη φαίνεται να αντιστρατεύεται αυτή την τάση, με τους γλωσσολόγους να διαπιστώνουν ότι μπορεί να είναι καθολική και υτή η λέξη είναι το «huh».
«Μια λέξη όπως το “huh” που χρησιμοποιείται ως επιφώνημα όταν, για παράδειγμα, κάποιος δεν έχει ακούσει ξεκάθαρα τι μόλις είπε κάποιος, συναντάται με την ίδια περίπου μορφή και λειτουργία στις ομιλούμενες γλώσσες σε όλο τον κόσμο», εξήγησε μια ομάδα γλωσσολόγων από το Ινστιτούτο Ψυχογλωσσολογίας Max Planck σε μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο PLOS ONE το 2013, προσθέτοντας ότι «οι ομοιότητες στη μορφή και στη λειτουργία αυτής της παρεμβολής σε όλες τις γλώσσες είναι πολύ μεγαλύτερες από ό,τι αναμενόταν τυχαία».
Τι έδειξε η έρευνα για τη λέξη «huh»
Η επιστημονική ομάδα εξέτασε τη λέξη σε 31 γλώσσες, διαπιστώνοντας ότι έχει καθολικές πτυχές στον τρόπο με τον οποίο ομιλείται και κατανοείται. Ωστόσο, συνέχισαν να επικεντρώνονται σε 10 γλώσσες από πέντε ηπείρους, ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά στο πώς χρησιμοποιείται η λέξη, αντιστοιχίζοντας συνομιλητές προκειμένου να μελετήσουν τη χρήση της.
«Σε όλες τις γλώσσες που ερευνήθηκαν, είναι μια μονοσύλλαβη με ένα σύμφωνο από το οποίο αρχίζει και ένα μη στρογγυλεμένο φωνήεν, καθώς και με ερωτηματικό τονισμό», εξηγεί η ομάδα. Ενώ η λέξη ακούγεται ελαφρώς διαφορετικά σε όλες τις γλώσσες, μοιράζεται αυτά τα χαρακτηριστικά.
Η ομάδα συζήτησε μερικές ιδέες γιατί αυτή η λέξη μπορεί να είναι παγκόσμια, όπως ότι είναι ένα έμφυτο γρύλισμα που παράγεται από όλους τους ανθρώπους και ότι προέκυψε από τη συγκλίνουσα εξέλιξη των γλωσσών. Ακόμα, οι επιστήμονες σκέφτηκαν ότι αν επρόκειτο απλώς για έναν ήχο που κάνουν οι άνθρωποι όταν βρίσκονται σε σύγχυση (όπως φωνάζουμε όταν πονάμε), δεν θα αποκτιόταν και δεν θα τελειοποιούνταν κατά τη διάρκεια της κανονικής γλωσσικής μάθησης στην παιδική ηλικία, αλλά θα εμφανιζόταν πριν από την εκμάθηση άλλων λέξεων.
Αντ’ αυτού, οι ερευνητές προτίμησαν την υπόθεση της συγκλίνουσας εξέλιξης, εξηγώντας ότι η αδυναμία να ακούσουμε τους άλλους ανθρώπους να μιλούν ή να καταλάβουμε το νόημά τους είναι ένα καθολικό φαινόμενο στη συνομιλία και ότι η λέξη μπορεί να έχει εξελιχθεί ως μια σύντομη προτροπή για να κάνει τον συνομιλητή να επαναλάβει τι είπε ή να εξηγηθεί καλύτερα.
