Από τα « Τετράδια ιστορίας» του Παναγιώτη Α. Κατσίβελα , ιατρού
Η υπόθεσή της επιδημίας του κορωνο-ιού είναι αλήθεια ότι μας έφερε κοντά στην κοινωνία των ανθρώπων που εργάζονται λειτουργούν και προσφέρουν στον τομέα της Υγείας .
Ζούμε έναν παγκόσμιο κίνδυνο , είναι άραγε η πρώτη φορά που συμβαίνει ;
Νιώθουμε ανυπεράσπιστοι από μέσα και φάρμακα έναντι της λοίμωξης που προκαλεί ο ιός , συμβαίνει άραγε για πρώτη φορά;
Εκτιμούμε περισσότερο από κάθε άλλη φορά την προσπάθεια που κάνουν όλοι οι φορείς Υγείας , αλήθεια πόσο εύκολα ξεχνάμε για ότι προηγήθηκε για να φτάσουμε στο σήμερα , σε αυτό που λέμε πολιτισμένο σήμερα .
Πόσοι άνθρωποι αφιερώθηκαν , αναλώθηκαν κοπίασαν , πόνεσαν , χάθηκαν .
Πόσες ατομικές και κοινωνικές θυσίες μεσολάβησαν . Πόσες ανησυχίες επιτυχίες , αποτυχίες , νίκες , ήττες αλήθεια .
Ας προσεγγίσουμε λοιπόν αυτό το θέμα μέσα από την ζωή , ενός γιατρού που χαράχτηκε με ευλάβεια στην Ιστορία των Γαργαλιάνων .
Νείλος Σαραντόπουλος
Ο Νείλος Σαραντόπουλος γεννήθηκε το 1889 στο χωριό Καραμανώλη σήμερα Γλυφάδα της επαρχίας Πυλίας γιός του Θεόδωρου Σαραντόπουλου και είχε άλλα πέντε αδέλφια , τους Δημήτριο, Χρήστο, Σταύρο, Ιωάννα και Αναστασία.
Σπουδές
Εισάγεται στην Ιατρική σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών και στις 22 Δεκεμβρίου 1915 ημέρα Τρίτη εξετάζεται από την εξεταστική επιτροπή στο Πανεπιστήμιο και τις κλινικές του πρώτου τμήματος της Ιατρικής σχολής και ορίζεται ως διδάκτωρ της Ιατρικής με βαθμό « Λίαν καλώς”.
Λαμβάνει την ειδικότητα της Παθολογίας και της Μαιευτικής Γυναικολογίας στο φημισμένο Πανεπιστήμιο του Freiburg της Γερμανίας .Κάτι πολύ σπάνιο για εκείνη την εποχή .
Με συμφοιτητή του στο Freiburg.
Στον πόλεμο
Ολοκληρώνοντας την ειδικότητα του επιστρέφει στην Ελλάδα , κατατάσσεται στον Ελληνικό στρατό με τον βαθμό του έφεδρου Αξιωματικού Ιατρού του Υγειονομικού Σώματος ( αντίστοιχα λοχαγού ) και συμμετέχει στην Μικρασιατική εκστρατεία αρχικά στην περιοχή του Βουρνόβα της Σμύρνης και μετά στα βάθη της Ασίας.
Στον πόλεμο
Στο Μπουρνόβα Σμύρνης 1-6-20 στην Μικρασιατική εκστρατεία.
Στο Μπουρνόβα Σμύρνης 1-6-20
Στον πόλεμο
Στο μέτωπο.
Φροντίδα τραυματία στρατιώτη στο μέτωπο.
Εξέταση αρρώστου στρατιώτη με την μέθοδο της επίκρουση.
Η Οικογένεια
Μετά το τέλος του Πολέμου έρχεται και εγκαθίσταται στους Γαργαλιάνους .Και είναι μια μεγάλη απόφαση, που παίρνει ένας επιστήμονας με σπουδαίους τίτλους σπουδών , με προσόντα και ικανότητες που για εκείνη την εποχή ήταν σπάνιες .
Εύκολα θα μπορούσε να ακολουθήσει Πανεπιστημιακή καριέρα ή να ενταχθεί σε ένα από τα μεγάλα νοσοκομεία των Αθηνών ή ακόμα ακόμα να παραμείνει εις την Αθήνα και μέσω της επιστήμης του να αποκτήσει πλούτη και δόξα . Όμως ο Νείλος Σαραντόπουλος επιστρέφει στην Μεσσηνία και εγκαθίσταται στην πόλη των Γαργαλιάνων και της αφιερώνεται ολόψυχα για όλη του τη ζωή.
Στους Γαργαλιάνους γνωρίζει την Άννα Σκιαδά κόρη του αειμνήστου Δημάρχου Νικολάου Σκιαδά και της Μάρθας το γένος Λαμπροπούλου όπου και παντρεύονται .
Έτσι ο Νείλος Σαραντόπουλος δημιουργεί δεσμούς οικογένειας με δύο πολύ σπουδαίες και ιστορικές οικογένειες της πόλης των Γαργαλιάνων .
Ο Δήμαρχος Νικόλαος Σκιαδάς , εκτός των άλλων, διάνοιξε τον δρόμο, που οδηγεί από την πλατεία στην εκκλησία των Αγίων Πάντων και προς τιμήν του, έχει πάρει το όνομά του .
Η Άννα Σκιαδά – Σαραντοπούλου εκλέγεται δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Γαργαλιάνων με τον συνδυασμό του Δημάρχου Νικολάου Σκούντζου στις εκλογές του 1950 και το 1951 υποδέχεται την πριγκίπισσα Σοφία στους Γαργαλιάνους μαζί με τον Δήμαρχο .
Αποκτούν δύο κορίτσια την Βασιλική και την Μάρθα .
Η Βασιλική Σαραντοπούλου αποφοίτησε από Αμερικανικό κολέγιο παντρεύτηκε τον Διονύσιο Ζιάννη και απέκτησαν μια κόρη την Αμαλία που σπούδασε την οδοντιατρική . Τόσον η Βασιλική όσον και η Αμαλία έφυγαν γρήγορα από την ζωή κτυπημένες από την επάρατο νόσο .
Η Μάρθα εργάστηκε ως υπάλληλος Τραπέζης και συνεζεύχθη με τον Αλέξανδρο Μποϊλέ και απέκτησαν έναν υιό , τον Νείλο και ο οποίος με την σύζυγό του Παρασκευή Ιωάννου έχουν μία κόρη την Μάρθα Σαραντοπούλου.
Η σύζυγός του Άννα με τον Δήμαρχο Νικόλαο Σκούτζο στην υποδοχή της Πριγκίπισας Σοφίας.
Με την σύζυγό του την κόρη του Μάρθα τον Γαμπρό του Αλέξανδρο Μποιλέ και τον εγγονό του Νείλο.
Με την σύζυγό του Άννα τα εγγόνια του Αμαλία και Νείλο και την συμπεθέρα.
Γιατρός στους Γαργαλιάνους
Ο ιατρός Νείλος Σαραντόπουλος άρχισε την σταδιοδρομία στους Γαργαλιάνους σε μια περίοδο που δεν υπήρχαν νοσοκομεία στην Μεσσηνία , δεν υπήρχαν αντιβιοτικά , δεν υπήρχε τεχνολογία ,δεν υπήρχαν υποδοχές .
Ο εργαστηριακός έλεγχος ανύπαρκτος γι’ αυτό και οι γιατροί τότε ήταν θαυμάσιοι και αξεπέραστοι κλινικοί .
Μαιευτήρια δεν υπήρχαν ,οι γυναίκες όλες γεννούσαν στα σπίτια .
Οι λοιμώξεις προκαλούσαν επιδημίες θανάτων . Η φυματίωση θέριζε όπως και η ελονοσία και ο τύφος .
Η παιδική , νεογνική και βρεφική σε ποσοστά ,που η ανθρώπινη ζωή δεν μπορούσε να αντέξει .
Τα εμβόλια δεν υπήρχαν .
Οι δρόμοι ανύπαρκτοι , ο χρόνος που χρειαζόταν για την προσέγγιση ασθενών και την μετακίνηση σε γειτονικά χωριά χρονοβόρες . Οι μετακινήσεις γινόταν αρχικά με ζώα ή πεζή . Πολλές φορές με βροχή και ανέμους και χιόνια .
Η κοινωνία μας με πολλά οικονομικά προβλήματα ,πολλές κοινωνικές τάξεις περιθωριοποιημένες , μιας και έζησε τις συνέπειες της μεταπολεμικής εποχής και ταυτόχρονα τη μεγάλη κρίση της σταφίδας.
Αλλά και μετά τον πόλεμο του 40 , την κατοχή και τον εμφύλιο .
Ήταν ευτυχία για την κοινωνία των Γαργαλιάνων, που την περίοδο αυτή συνυπήρξαν και συνεργάστηκαν κορυφαίοι γιατροί και σπουδαίοι άνθρωποι και συνέθεσαν μια δύναμη κοινωνίας και επιστήμης , που αναμφίβολα βοήθησε στην επιβίωση ,την εξέλιξη και την πρόοδο των ανθρώπων .
Κορυφαίοι γιατροί λοιπόν συνυπήρξαν στην πόλη των Γαργαλιάνων όπως ο Αντώνιος Πυλιώτης , ο Βίκτωρας Νικολόπουλος , ο Νικόλαος Σκούντζος , ο Ιωάννης Σπυρόπουλος, ο Δημήτριος Χρυσανθακόπουλος , ο Δημήτριος Νικολόπουλος αλλά και ο Αντώνιος Σερμάκος και ο Παναγιώτης Παπαθωμόπουλος , Δημήτριος Κατρίτσης ο κ.α. . αργότερα όπως ο Γεώργιος Πανταζόπουλος , η Άννα Πολυχρονοπούλου , Ο Ανδρέας Παρνασάς και τους οποίους οφείλουμε κάποτε να παρουσιάσουμε .
Σταθερά στοιχεία για την αξιολόγηση του έργου του Νείλου Σαραντόπουλου πέρα από αυτά , που μεταφέρει η προφορική παράδοση, αποκομίζουμε από τα πιστοποιητικά θανάτου που συντάχθηκαν κατά καιρούς από τους ιατρούς .
Στο ιατρείο του στους Γαργαλιάνους
Τα μαιευτικά εργαλεία
Το 1927 οργανώθηκε το ληξιαρχείο του Ελληνικού Κράτους και των δήμων .
Έτσι μετά βεβαιότητάς βλέπουμε ότι ο Νείλος Σαραντόπουλος εξάσκησε την ιατρική στην Πόλη των Γαργαλιάνων τουλάχιστον από 1927 έως και το 1969 , πάνω από 45 χρόνια .
Το Ληξιαρχείο στην πόλη των Γαργαλιάνων έγινε επί Δημαρχίας Νικολάου Σκιαδά που ήταν και ο πρώτος Ληξίαρχος του Δήμου μας .
Έτσι βλέπουμε πιστοποιητικά θανάτου να υπογράφονται από τον Νικόλαο Σκιαδά και τον γαμπρό του Νείλο Σαραντόπουλο .
Από τα υπάρχοντα πιστοποιητικά ,οφείλω να επισημάνω την αρτιότητα της καταγραφής του , την εξαιρετική ιατρική περιγραφή , που θα ήταν αξιοζήλευτη και σήμερα, που οι γνώσεις είναι ασύγκριτα περισσότερες .
Όλα τα γραπτά του αποδεικνύουν ένα ιατρό βαθύ γνώστη της επιστήμης του . Ένα ευσυνείδητο , συνεπή , μεθοδικό και υπεύθυνο άνθρωπο.
Πολύ θαυμαστό είναι, ότι περιέγραψε κλινικές οντότητες και νόσους που ορίστηκαν ή έγιναν γνωστές πολύ μετά ,κατά τρόπο σαφή που δεν διέλαθαν της προσοχής του και της παρατήρησης του και επέτυχε να τις διακρίνει από τις τότε υπάρχουσες γνώσεις.
Έκανε εκτός την μαιευτικής όλες τις ειδικότητες της ιατρικής, υπηρέτησε την ανθρώπινη ανάγκη στην πληρότητά της .
Σε αυτό το διάστημα ο Νείλος έκανε πάνω από 5500 τοκετούς , κάτω από τις πιο αντίξοες, αλλά ενίοτε και απίθανες συνθήκες .
Αξιοσημείωτο είναι , ότι με την ίδια άνεση παρευρίσκεται , τόσο στα αρχοντικά της πόλης όσον στα ταπεινά καταλύματα λαϊκών ανθρώπων ακόμα και στα αγροκτήματα και σε στάνες που κατοικούσαν οι ποιμένες του τόπου μας .
Η ακόμα σε σκηνές τσιγγάνων που τότε ζούσαν στους Γαργαλιάνους στις περιοχές του Αγίου Γεωργίου και των Αγίων Πάντων και τότε αναφέρονταν ως σκηνίτες .
Εξέδωσε σε αυτό το διάστημα περί τα 900 πιστοποιητικά θανάτου , που αφορούσαν όλο τα φάσμα της Ιατρικής και όλες τις ηλικίες .
Ήταν ο γιατρός που παρακολουθούσε τα παιδιά στα πρώτα χρόνια της γέννησή τους .
Έκανε 27 ιατροδικαστικές εξετάσεις συμβάλλοντας στην απόδοση της δικαιοσύνης . Αξιοσημείωτο είναι ότι μόλις το 1952 συστάθηκε η Ιατροδικαστική ειδικότητα και η Ιατροδικαστική υπηρεσία στην Ελλάδα .
Την πρώτη του ιατροδικαστική έρευνα κάνει , τον Ιούνιο του 1929, όπου δολοφονείται με τραύμα στη κεφαλή δια σκεπάρνης, άνδρας 50 ετών, που ήταν επισκέπτης στους Γαργαλιάνους και εις συνοικία Καλαρί , στην περιοχή του εργοστασίου στεμφυλοπνεύματος Ζόμπολα .
Αναμφίβολα όμως η ιατροδικαστική έρευνα , που θα στοίχισε στον Νείλο Σαραντόπουλο ήταν όταν στις 30 Αυγούστου 1955 εξετάζει την δια στραγγαλισμού δολοφονηθείσα μαία Ακριβή Σεντούκαλη , που υπήρξε και συνεργάτης του .
Ο Νείλος Σαραντόπουλος κρατούσε όλες τις σημειώσεις του ,που αφορούσαν τους ασθενείς του , στη Γερμανική γλώσσα, για να εξασφαλίσει το ιατρικό απόρρητο που με ευσυνειδησία διαφύλαξε .
Το 1969 τελειώνει την ιατρική του καριέρα σε ηλικία 80 ετών .
Στις 19 Οκτωβρίου 1868 χαρίζει στον Δήμο Γαργαλιάνων και εις την Δημοτική Βιβλιοθήκη τα βιβλία του, οπότε ο Δήμαρχος και πρόεδρος του ΔΣ της Βιβλιοθήκης Νικόλαος Ρηγ. Κωστόπουλος κάνει την αποδοχή και εκφράζει τις ευχαριστίες του .
Αποδοχή της δωρεάς των βιβλίων του στην Βιβλιοθήκη Γαργαλιάνων.
Ήταν και η τελευταία προσφορά του, στην πόλη των Γαργαλιάνων .
Ο Νείλος Σαραντόπουλος εκοιμήθη το 1971 στην Αθήνα μένοντας στην σιωπή , όπως έκανε σε όλη τη ζωή , προσπαθώντας να συλλάβει τους ήχους των βουβών οργάνων , υπηρετώντας την ιατρική και τους ανθρώπους . Ετάφη στο Β’ Νεκροταφείο Αθηνών .Την ημέρα του θανάτου του κτύπησαν πένθιμα και οι καμπάνες των εκκλησιών των Γαργαλιάνων .
Ο Νείλος Σαραντόπουλος δε απέκτησε ποτέ περιουσία .
Η κόρη του κ. Μάρθα Μποιλέ, μου είπε για τον πατέρα της «Προτεραιότητά του ήταν πάντοτε ο συνάνθρωπός του χωρίς να σκέπτεται προσωπικό
κόστος και κόπο. Αδιαμαρτύρητα όλο το 24ωρο ανταποκρινόταν άμεσα στις ανάγκες των
κατοίκων της περιοχής στην οποία εκινήτο είτε με τα πόδια είτε με μουλάρια και άλογα
ελλείψει άλλων μεταφορικών μέσων ασχέτως καιρικών συνθηκών . Όταν πήγαινε σε
επίσκεψη δεν σκεπτόταν ποτέ την αμοιβή του την οποία πολλές φορές «παρέσυρε» η
βροχή μαζί με την απλωμένη σοδιά. Δεν δίσταζε να δίδει ακόμη και δωρεάν φάρμακα σε
ανθρώπους που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να τα αγοράσουν. Όλα τα παραπάνω
με κάνουν πραγματικά υπερήφανη για τον πατέρα μου.»
Η σχέση μου με τον Νείλο Σαραντόπουλο
Ήταν Ιούνιος του 1987 όταν άρχισα να κάνω το αγροτικό μου στην περιοχή των Γαργαλιάνων, περίπου 20 χρόνια από τότε που τελείωσε ο Νείλος Σαραντόπουλος να εξασκεί το λειτούργημα του ιατρού . Δεν υπήρξε σπίτι , δεν υπήρξε άνθρωπος που να μην μου καταθέσει την ευγνωμοσύνη του και ένα γλυκό λόγο για τον Νείλο το γιατρό τους .
Μου διηγήθηκαν ιστορίες πολλές. Αυτό που μπορώ να πω τώρα, είναι ότι στους ανθρώπους που είχαν ανάγκη και δεν μπορούσαν , τους έδινε τα φάρμακα αφιλοκερδώς και δεν ήταν λίγες οι φορές που άφηνε χρήματα κάτω από το μαξιλάρι των αρρώστων του .
Στα μάτια μου φάνταζε ως θρύλος .